بررسی و مقایسه ی بیماری «ذیابیطِس»، درطب سنّتی ایران و بیماری «دیابت»، در طب کلاسیک

دیابت شیرین (diabetes mellitus) یک اختلال متابولیک شایع است که ویژگی بارز آن افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) است. نشانه های کلاسیک دیابت شیرین شامل پُرادراری (پلی اوری)، پُرنوشی (پلی دیپسی) و کاهش وزن (weight loss) است. با توجه به این که در متون طب سنّتی ایران از این بیماری به نام «ذیابیطس» نام برده شده است که علایمی شبیه به نشانه های کلاسیک دیابت دارد مطالعه ای درباره ی این بیماری در طب کلاسیک و طب سنّتی ایران انجام شد. در این تحقیق که یک بررسی در متون است، ده کتاب اصلی و معتبر طب سنّتی ایران بررسی شد. ابتدا مشخصات بیماری ذیابیطس از جمله تعاریف، علل، انواع، علامات، راه های پیش گیری و درمان از این کتب استخراج گردید و سپس جهت به دست آوردن مطالب علمی مربوط به طب کلاسیک، کتب اصلی طب داخلی بررسی شد و اطلاعات مربوط به مقالات علمی با بررسی برخی از مجلات طب سنّتی ایران و جست وجو از طریق «google scholar, iran medex sid, pub med» به دست آمد. طبق بررسی انجام شده در کتب طب سنّتی ایران از نشانه های اصلی بیماری ذیابیطس، تشنگی و نوشیدن زیاد مایعات، دفع زیاد بول، هزال و نحافت بدن (لاغری و کاهش وزن) را می توان نام برد و دو علت اصلی برای ایجاد این بیماری ذکر شده است که شامل سوء مزاج گرم مفرط کلیه ها (شایع ترین علت) و سوء مزاج سرد کلیه ها یا جمیع بدن (نادرترین علت) می باشد. در طب سنّتی ایران برای پیش گیری و کنترل بیماری بر رعایت تدابیر اصول شش گانه ضروری حیات (ستّه ی ضروریه) تأکید فراوانی شده و در درمان این بیماری راهکارهای مختلفی (بر حسب علل سوء مزاجی گرم یا سرد) توصیه شده است که با توجه به بررسی متون کتب طب کلاسیک و مقالات علمی روز، این راه کارهای پیش گیری و درمانی تا حد زیادی مورد تأیید است. به طور کلی یافته های به دست آمده، نشان دهنده این مطلب است که نه تنها بیماری دیابت و بیماری ذیابیطس از نظر علامت و نشانه های بیماری به هم شباهت دارند بلکه بسیاری از راه کارهای پیش گیری و درمانی توصیه شده در طب کلاسیک و طب سنّتی ایران، برای کنترل این بیماری مشابه است و علاوه بر آن با توجه به وجود نظریه ی مزاج در طب سنّتی ایران، برای کنترل این بیماری درمان های متفاوتی در مزاج های مختلف، توصیه شده است و مانند طب کلاسیک (بدون درنظر گرفتن مزاج)، درمان یکسان برای همه ی افراد انجام نمی گیرد.